پیامدهای کالبدی– فضایی ادغام روستا شهری (نظام مسکن در جماران)

شهرنشینی فرایندی جهانی است که با تأخیر و در قرن بیستم به کشورهای درحال‌توسعه سرایت کرده است. بنابراین پدیدۀ ادغام هسته‌های روستایی در شهرها که امروزه به عنوان یک مسأله فضایی – اجتماعی در کانون توجه قرار دارد، حاصل شهرنشینی سریع و گسترش و خزش شدید کالبدی شهرها در کشورهای درحال‌توسعه است. به این ترتیب در نتیجۀ دست‌اندازی سریع و بی‌برنامۀ شهر به اراضی و فضاهای روستایی، روستاها در یک جریان غالباً سریع کارکردهای طبیعی و ذاتی خود را از دست داده و بافت کالبدی آن‌ها نیز در محاصرۀ شهر قرار می‌گیرد. این عامل سبب ایجاد ناهمگونی در ابعاد مختلف کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی در محیط‌های روستایی شد. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی پیامدهای تحولات نظام مسکن در هستۀ اولیه و بافت فراگیر شهری جماران است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است. در این تحقیق از آزمون T در سطح 95% برای بررسی معناداری تفاوت شاخص‌ها در محدودۀ هسته‌های روستایی و بافت فراگیر شهری آن استفاده شده است. نتایج نشان داد که بافت‌های هستۀ اولیه ریزدانه‌تر و همچنین بناهای هستۀ اولیه بیشتر تخریبی و بافت فراگیر نوسازند. در ضمن، هستۀ اولیه بیشترین درصد اشغال را دارد و بیشتر ساختمان‌های آن یک و دو طبقه است. همچنین این هسته، نفوذناپذیرتر از بافت فراگیر است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آزمون T نیز بیانگر ناهمگونی و تضاد کالبدی-فضایی نظام مسکن بین هستۀ اولیه و بافت فراگیر شهری جماران است.